Spis treści
W JAKI SPOSÓB TYNK GLINIANY TRZYMA SIĘ PODŁOŻA?
Tynki naturalne: tynk gliniany i tynk wapienny trzymają się podłoża w sposób mechaniczny. Przyczepność tynku mineralnego zależna jest głównie od właściwości i rodzaju podłoża, na jakie zostanie zaaplikowany. Mówiąc ogólnie, aby tynk gliniany czy wapienny mógł zostać zaaplikowany, podłoże musi być odpowiednio chropowate. Czy zatem wymóg ten wyklucza pewne podłoża? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Przyczepność podłoża możemy zwiększyć, stosując różne procedury oraz produkty. W tym celu stosujemy właściwe dla konkretnego podłoża procedury przygotowawcze.
Zaletą tynku glinianego jest jego dobra kleistość, kiedy tynk jest w stanie plastycznym. Tynki wapienne z kolei mają zdolność „zaczepienia” się niemal w każdym podłożu mineralnym. Związane jest to z procesem wiązania zaprawy wapiennej, która podczas tego procesu zmienia swój skład. Zachodzi w niej wiązanie chemiczne ze składnikami podłoża. Idealne podłoża pod tynki wapienne: ściany z cegły ceramicznej, cegły wapienno-piaskowej, z betonem oraz z płytami z włókien drewnianych łączonych z cementem portlandzkim. Składniki spoiwa zaprawy wapiennej wnikają w porowatą powierzchnię podłoża, tworząc tzw. igły krystaliczne. Nieco słabiej tynk wapienny wiąże się z podłożem kamiennym.
OCENA PODŁOŻA POD TYNKI NATURALNE
Podłoża pod aplikacje tynków mineralnych oceniamy, biorąc pod uwagę poniższe czynniki:
- przyczepność
- trwałość
- chłonność
Ocena przyczepności podłoża- jego chropowatości pozwoli zdecydować o konkretnej procedurze przygotowawczej poprzedzającej sam proces aplikacji tynku.
Trwałość podłoża oceniamy m.in. analizując czy jest wystarczająco mocne i stabilne. Musimy również oczyścić je z warstw kurzu, odpadających elementów starej zaprawy itp.
Chłonność podłoża ma także decydujący wpływ na m.in. szybkość schnięcia tynku glinianego. Jeśli podłoże nie jest wystarczająco wilgotne, będzie w zbyt intensywny sposób „piło” wodę z zaprawy. Może to spowodować pękanie tynku glinianego. Proces schnięcia tynku będzie zbyt szybki.
NAJISTOTNIEJSZE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA JAKOŚĆ ZAAPLIKOWANEGO TYNKU
Na finalną jakość tynku glinianego wpływ ma wiele czynników w tym czynniki zewnętrzne: wilgotność panująca w pomieszczeniu, temperatura, jakość podłoża, jego chropowatość, przepuszczalność, chłonność, właściwe przygotowanie; czynniki wewnętrzne zależne od jakości tynku glinianego, proporcji różnych minerałów ilastych, właściwej gęstości zaprawy.
Z punktu widzenia trwałości tynku glinianego i jego odporności na pękanie, najistotniejszym elementem jest właściwe przygotowanie podłoża, ocena jego chropowatości, ale również chłonności. Przy zbyt gładkim podłożu istnieje ryzyko, że tynk się obsunie, albo nie będzie częściowo przylegał. Chłonność podłoża to jego szybsza lub wolniejsza zdolność odbiera wody zarobowej z zaprawy tynkarskiej. Aby to ocenić, należy spryskać powierzchnię wodą i obserwować jak szybko jest ona wchłaniana. Chłonność podłoża zależy w głównej mierze od rodzaju podłoża, ale także od wilgotności panującej w pomieszczeniu. Podłoża, które cechują się szybką wchłanialnością wody, należy przed tynkowaniem zmoczyć. W przypadku tynku glinianego pozwoli to na wydłużenie czasu obróbki tynku i zapobiegnie zbyt szybkiemu wyschnięciu zaprawy. Analiza podłoża: ocena chropowatości i chłonności jest absolutnie kluczowa.
Należy również zwrócić uwagę czy powierzchnia, na którą aplikujemy tynk gliniany, jest jednorodna, tzn. wykonana z tych samych surowców. Jeśli podłoże nie jest jednorodne, wówczas aplikacja jednowarstwowa (jedna warstwa tynku) jest niewystarczająca i należy zaaplikować 2 warstwy. W zależności od materiału budowlanego konieczne może być wykonanie różnych podkładów pod tynk.
RODZAJE PODŁOŻY, A SPOSÓB APLIKACJI TYNKÓW GLINIANYCH
Chropowatość podłoża można zwiększyć m.in poprzez zastosowanie obrzutki tynkarskiej, czyli gruboziarnistej zaprawy na bazie wapna i cementu lub na bazie gliny. Kładzie się ją przed aplikacją tynku glinianego bazowego. W przypadku aplikacji tynku glinianego na płyty karton-gips stosuje się tzw. grunt szczepny z piaskiem kwarcowym, a po jego wyschnięciu, aplikuje się tynk gliniany drobnoziarnisty
Niektóre materiały budowlane nie nadają się do bezpośredniej aplikacji tynku glinianego, m.in. płyty OSB, deski, bale drewniane, wymagają one zastosowania tzw. nośnika tynku naturalnego. Najlepszym nośnikiem pod tynk gliniany, jest mata trzcinowa. Jej zagęszczenie musi jednak być właściwe, aby spełniała swoją funkcję.
Tynki gliniane nadają się idealnie do położenia na glinianych materiałach budowlanych. Można je jednak kłaść na wszystkich innych podłożach występujących w budownictwie. Rodzaj podłoża decyduje o wyborze systemu tynkarskiego. Do najczęstszych podłoży spotykanych w Polsce należą:
PODŁOŻA TYPU MUR: cegła ceramiczna, pustak ceramiczny, cegła wapienno-piaskowa, beton porowaty
PODŁOŻA TYPU PŁYTY: płyty izolacyjne z włókien drzewnych, płyty kartonowo-gipsowe, płyty gliniane
PODŁOŻA DREWNIANE: belki drewniane, deskowana ściana, płyta OSB
STARE TYNKI: tynki wapienno-cementowe, tynki gipsowe
Każde z tych podłoży wymaga właściwego systemu tynkarskiego.
Podłoża typu mur, wymagają namoczenia powierzchni przed aplikacją obrzutki, najlepiej jeden dzień przed planowaną pracą i następnie ocenienie chłonności podłoża przed samą aplikacją. Kolejnym krokiem jest obrzutka: gliniana w przypadku porowatych powierzchni (beton, cegła wapienno-piaskowa) lub wapienno-cementowa dla bardziej śliskich powierzchni (cegła ceramiczna, pustak ceramiczny), która zapewni właściwą chropowatość podłoża. Po wyschnięciu aplikujemy tzw. warstwę zasadniczą, wykorzystując tynk gliniany bazowy (tynk gliniany gruboziarnisty). Ostatnią warstwą jest tynk gliniany drobnoziarnisty tzw. finisz.
W przypadku podłoży drewnianych wymagane jest zastosowanie nośnika tynku, czyli maty trzcinowej. Nabija się ją na belki/deski. Kolejny krok to obrzutka gliniana. Następnie tynk bazowy, w który zatapiamy siatkę tynkarską. Ostatnim etapem jest aplikacja tynku glinianego drobnoziarnistego.
Podłoża typu płyty, z wyjątkiem płyt gk, wymagają dwuwarstwowej aplikacji tynku glinianego. Po przygotowaniu podłoża aplikujemy warstwę zasadniczą i zatapiamy w niej siatkę tynkarską. Po wyschnięciu aplikujemy warstwę wykończeniową z tynku drobnoziarnistego. W przypadku płyt kartonowo-gipsowych zwiększamy chropowatości podłoża poprzez aplikację gruntu szczepnego z piaskiem kwarcowym, po jego wyschnięciu, aplikujemy jedną warstwę tynku glinianego drobnoziarnistego.
Powierzchnie starych tynków należy oczyścić ze starych warstw i zagruntować gruntem celulozowym, który wyrówna chłonność podłoża i zapobiegnie osypywaniu się starych warstw. Następnie aplikujemy jedną lub dwie cienkie warstwy tynku drobnoziarnistego.
Zaprawa może być narzucana ręcznie lub za pomocą agregatu tynkarskiego. Kładzie się ją tak, aby cała powierzchnia tynkowana była całkowicie zakryta. Po pewnym czasie powierzchnia tynku jest wykańczana najczęściej zacierana, tak, aby była „zamknięta” i jednorodna. Podczas wyboru właściwego systemu tynkarskiego poza rodzajem podłoża, należy wziąć pod uwagę również aspekty funkcjonalne i estetyczne pomieszczenia.