Spis treści
1. Czym są pigmenty mineralne i dlaczego warto je stosować?
Pigmenty mineralne pochodzące ze źródła mineralnego i są nieorganiczne. Pigmenty mineralne można podzielić na 2 grupy: naturalne (ziemne) i syntetyczne.
Naturalne pigmenty ziemne – to nic innego jak minerały, które są wykopywane z ziemi, a następnie są czyszczone, suszone, a pozostały surowiec jest mielony na proszek. Są to pigmenty takie jak: ochry, ziemie kolorowe, umbry, sienny i naturalne tlenki (np. tlenki żelaza).
Pigmenty mineralne syntetyczne – Pigmenty syntetyczne to pigmenty, które zostały wyprodukowane lub poddane procesowi. Na przykład tlenki można wypalać w piecu (kalcynować), aby zmienić kolor pigmentu.
Te naturalne pigmenty można znaleźć w skałach i glebach na całym świecie, gdzie różne kombinacje minerałów tworzą żywe kolory, unikalne dla regionalnych krajobrazów.
Pigmenty mineralne są wykorzystywane od tysięcy lat, a ich unikalne właściwości doceniali już starożytni artyści i rzemieślnicy. Wyróżnia je:
- Naturalne pochodzenie, które zapewnia ekologiczność i bezpieczeństwo stosowania.
- Trwałość barw, odporność na działanie światła oraz warunki atmosferyczne.
- Bogactwo odcieni, od ziemistych brązów po intensywne błękity czy zielenie.
Dzięki swojej uniwersalności pigmenty mineralne są idealnym wyborem do farb glinianych i tynków glinianych.
2. Pigmenty ziemne – naturalne piękno ochry, sienny i umbry
Pigmenty ziemne składają się zazwyczaj z trzech składników: minerału (tlenku żelaza), wtórnego środka barwiącego i bazy gliniastej. Tlenek żelaza występuje na całej powierzchni ziemi i w wielu formach i kolorach. Jest głównym środkiem barwiącym dla większości pigmentów ziemnych, a właściwości konkretnych rodzajów tlenku żelaza determinują kolor. Minerały te składają się z różnych ilości żelaza i tlenu. Mogą być również obecne wtórne środki barwiące, takie jak wapń, tlenek manganu, węgiel lub materiał organiczny, krzemionka, wapień lub rutyl (dwutlenek tytanu). Do pigmentów ziemnych należą ochry, sienna i umbry. Pigmenty ziemi dają miękkie, ziemiste odcienie, które pozwalają uzyskać wyjątkowo szlachetne, naturalnie harmonijne wnętrza.
Ochry – subtelne odcienie ziemi
Ochry to jedne z najstarszych pigmentów znanych ludzkości. Powstają z gliny zawierającej tlenki żelaza, a ich odcienie obejmują złoto, żółć i czerwień. W farbach glinianych ochra tworzy delikatne, naturalne odcienie, które doskonale pasują do rustykalnych i minimalistycznych wnętrz.
Sienna – głęboka czerwień
Sienna, czyli glinka limonitowa, charakteryzuje się bogatym, ziemistym odcieniem czerwieni. Została po raz pierwszy użyta we Włoszech w czasach prehistorycznych Jej intensywność sprawia, że jest często stosowana w dekoracyjnych farbach glinianych. Sienna prażona daje jeszcze głębsze i bardziej nasycone barwy.
Umbry – głębia i elegancja
Umbry to pigmenty gliniaste, bogate w tlenki żelaza i manganu, oferują ciemniejsze odcienie brązu i kremu. Są one wyjątkowo wszechstronne i nadają wnętrzom szlachetności. Pigmenty te są zbierane w miejscach takich jak Włochy, Ardeny czy Cypr. Cechują się szeroką paletą kolorystyczną od kremowego do intensywnego brązu.
Dlaczego warto je stosować?
Pigmenty ziemne są półprzezroczyste, co pozwala na uzyskanie subtelnych i naturalnych efektów kolorystycznych, szczególnie w połączeniu z glinianymi podłożami. Dają zatem bardziej ziemiste i delikatniejsze odcienie, wprowadzając do wnętrza spokój i harmonię.
3. Pigmenty tlenkowe i spinelowe – intensywność i wyrazistość
Pigmenty syntetyczne mineralne powstają w wyniku reakcji termicznej i/lub chemicznej między kilkoma materiałami. Mówimy tutaj oczywiście o „zielonej chemii”. Ich odcienie są mniej terminowe niż naturalnych pigmentów mineralnych, które z kolei mają znacznie lepszą odporność na promieniowanie UV w czasie. Do głównych pigmentów mineralnych syntetycznych należą:
Pigmenty tlenkowe
Tlenki żelaza to jedne z najbardziej wszechstronnych pigmentów mineralnych. Charakteryzują się dużą nieprzezroczystością i intensywnością barw, dzięki czemu doskonale sprawdzają się w mocniejszych akcentach kolorystycznych.
Pigmenty spinelowe
Powstające w wyniku ogrzewania minerałów pigmenty spinelowe oferują żywe kolory, takie jak żółty, turkusowy czy pomarańczowy. Są idealne do bardziej odważnych projektów.
4. Pigmenty mineralne w farbach wapiennych – jak je dobierać?
Farby wapienne mają unikalne właściwości, które mogą wpływać na trwałość pigmentów. Wysoka zasadowość wapna sprawia, że nie wszystkie pigmenty są odpowiednie do tego rodzaju farb. Warto wybierać te, które są odporne na blaknięcie w środowisku zasadowym:
Idealne pigmenty do farb wapiennych
- Umbry palone i naturalne
- Sienny palone i naturalne
- Tlenki żelaza – czerwony, żółty, czarny
- Biel tytanowa – doskonała baza do jasnych kolorów
- Ultramaryna – dla głębokich błękitów i fioletów
- Ziemie zielone – nadające delikatne, pastelowe odcienie
Te pigmenty zapewniają trwałość barwy oraz piękne wykończenie powierzchni.
Proces pigmentacji przeprowadza się metodą „sucho na sucho” – dodanie pigmentu do suchych składników i dokładne wymieszanie. Zawartość ilość pigmentu w zaprawie wapiennej nie powinna przekraczać 5 proc. objętości spoiwa.
5. Proces pigmentacji farb i tynków glinianych – krok po kroku
Dla tynków glinianych i farb glinianych zazwyczaj używa się większy dodatek pigmentów niż dla farb czy tynków wapiennych, ale nie większy niż 10 proc. objętości suchych komponentów. Nasze doświadczenie pokazuje, że zazwyczaj pożądane kolory można uzyskać stosując maksymalnie 3-5% ilości pigmentów. mieć również na uwadze, że pigmentacja wpływa na „osypywanie się tynku
Proces pigmentacji można przeprowadzić na dwa sposoby: metodą suchą oraz mokrą:
- Metoda sucha
Polega na dodaniu pigmentu do suchych składników zaprawy i dokładnym wymieszaniu. Ta technika pozwala uzyskać równomierne rozprowadzenie barwnika. - Metoda mokra
W tej metodzie pigmenty są rozpuszczane w wodzie, a następnie dodawane do mokrej zaprawy. Pozwala to na uzyskanie bardziej intensywnych kolorów, ale wymaga starannego wymieszania, aby uniknąć plam.
6. Jak uniknąć błędów podczas barwienia farb glinianych i wapiennych?
- Zbyt intensywna obróbka
Na przykład zacieraniu gąbką zbyt intensywnie w jednym miejscu, może doprowadzić do usunięcia znacznej części pigmentu, przez co można zaobserwować „łaciatość powierzchni”. - Zbyt duża ilość pigmentu
Może spowodować zmianę proporcji składników mineralnych farby czy tynku i w efekcie wpłynąć na jego trwałość. Może pojawić się „osypywanie się” tynku lub farby. Aby temu zapobiec można impregnować powierzchnię po wyschnięciu. - Nierównomierne mieszanie
Powoduje „łaciatość” powierzchni. Warto poświęcić więcej czasu na dokładne wymieszanie składników. - Nieodpowiednie pigmenty
Stosowanie pigmentów niewłaściwych do farb wapiennych skutkuje szybkim blaknięciem barw. Ważne jest, aby wybierać pigmenty dedykowane do materiałów zasadowych.
7. Dlaczego warto wybrać pigmenty mineralne do farb glinianych?
Stosowanie pigmentów mineralnych w tynkach farbach glinianych i tynkach glinianych oraz wapiennych to doskonały wybór dla osób ceniących naturalne piękno, ekologię i niebanalną kolorystykę.
Choć wytwarzane przez nas farby i tynki gliniane charakteryzują się ziemistą paletą barw i pozbawione są zewnętrznej pigmentacji, nie zawsze spełniają kolorystyczne oczekiwania osób poszukujących bardziej intensywnych i nieoczywistych odcieni.
Pigmenty mineralne stanowią idealne rozwiązanie, pozwalając zachować oddychające właściwości ścian wolnych od lotnych związków organicznych (LZO), a jednocześnie umożliwiając wprowadzenie głębokich, naturalnych kolorów. Dzięki ich zastosowaniu można uzyskać niepowtarzalne efekty barwne, które harmonijnie współgrają z ekologicznym charakterem materiałów.
Wybierając odpowiednie pigmenty oraz przestrzegając zasad ich stosowania, jesteśmy w stanie stworzyć wnętrza nie tylko trwałe, ale także piękne i pełne naturalnej harmonii, które łączą funkcjonalność z estetyką w zgodzie z naturą.
